Sociaal domein

Dit programma richt zich op de vraagstukken over welzijn, welbevinden van en (inkomens-) ondersteuning aan inwoners. We versterken de zelfredzaamheid en onderlinge verbondenheid van inwoners en bieden een vangnet waar nodig.
In dit programma zijn de middelen opgenomen voor het uitvoeren van de transformatieopgave (van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’), die volgt uit de transitie van de Jeugdwet, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Participatiewet.

Algemene (landelijke/regionale)  ontwikkelingen
De ophanden zijnde wetswijzigingen Participatiewet, Wmo en Jeugdwet en de Hervormingsagenda Jeugd (voorgenomen ingangsdatum 1 januari 2025) zijn van enorme invloed op de noodzaak tot het versterken van de lokale toegang. Het doel van deze wijzigingen is om meer vorm en inhoud te geven aan het normaliseren en het hanteren van de menselijke maat en het zelf bieden van basishulp. Bovendien moet aan de hand van het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming flink ingezet worden op het versterken van de samenwerking tussen de lokale toegang, Veilig Thuis, Gecertificeerde instellingen en de Raad voor de Kinderbescherming. Met als doel de zorg aan kinderen en volwassen waar sprake is van onveiligheid of een ontwikkelingsbedreiging te verbeteren.

We hebben te maken met forse personeelstekorten en wachtlijsten in de zorg. Als gevolg van Corona zien we een verdubbelde prevalentie angst en depressie onder jongeren. Er is een klimaat- en energiecrisis, oorlog in Oekraïne en de bestaanszekerheid van steeds meer mensen staat onder druk. Al deze ontwikkelingen leiden tot een toename van psychische stress en een groter beroep op geestelijke gezondheidszorg (GGZ). 

Met het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) zet het rijk in op een nieuwe norm in de ouderenzorg: Zelf als het kan; thuis als het kan; digitaal als het kan. We kunnen de ondersteuning en zorg niet blijven verlenen, zoals we dat nu gewend zijn als gevolg van toenemende schaarste van zorgpersoneel. 

Door landelijk, regionaal en lokaal intensiever in te zetten op preventie en het versterken van de sociale basis proberen we de vraag naar zorg (op langere termijn) te verminderen.

Lokale ontwikkelingen
De huidige inrichting van de lokale toegang, ons Loket Samenleving en Zorg, sluit onvoldoende aan bij de visie op en de uitdagingen in het Sociaal Domein. We zien een sterk veranderende zorgvraag van onze inwoners als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen (denk aan: vergrijzing, toenemende kansenongelijkheid, bestaanszekerheid onder druk en  prestatiemaatschappij). Vragen worden complexer, zwaarder en vragen meer van de gemeentelijke organisatie. De rol van de gemeente in de lokale toegang verandert en vraagt meer regie en ondersteuning bij ondersteunings-en hulpvragen van onze inwoners in de lokale toegang. Nauwe samenwerking met het Sociaal Preventieteam, bestaande uit Gro-up (Buurtwerk), Kwadraad, Mee/Vivenz en Welzijn Krimpenerwaard is daarvoor zeer noodzakelijk. Daarbij is eveneens de samenwerking met andere partners, zoals huisartsen, kinderopvang en onderwijs en zorgaanbieders essentieel.  De doorontwikkeling van de vernieuwde toegang zal in fases worden gerealiseerd, waarbij de eerste fase medio 2024 geoperationaliseerd zal kunnen zijn. 
Daarnaast is de regionale voorbereiding van de Inkoop Jeugd en Wmo (voorgenomen ingangsdatum van 1 januari 2025) van belang voor de toegang tot Sociaal Domein. Naast de noodzakelijke maatwerkvoorzieningen zal ook aandacht moeten zijn voor het stimuleren van de beweging naar lichtere vormen van zorg bij onze maatschappelijke partners.
Op het gebied van Beschermd wonen is in de Kadernota gesproken over de impact van de doordecentralisatie van deze taken per 1 januari 2024. Inmiddels is de doordecentralisatie uitgesteld naar 1 januari 2025. In samenwerking met Gouda en de regionale werkorganisatie inkoop Jeugd en Wmo onderzoeken we momenteel de financiële effecten van deze doordecentralisatie.  Het beeld dat daaruit nu naar voren komt, geeft aan dat we daar in de komende jaren financieel voor een groeiende uitdaging komen te staan. De bijdrage vanuit de rijksoverheid voor onze regio daalt de komende jaren en de uitgaven lijken een stijgende trend te laten zien. Op basis van een verdere uitwerking van deze voorlopige inzichten zullen er in 2024 waar nodig bijstellingen aan u voorgelegd worden.

Veerkracht en mentale gezondheid
X
AMBITIE	We zetten in op het mentaal welbevinden van onze inwoners, waarbij we een focus leggen op het voorkomen van eenzaamheid onder ouderen en jongeren en het bespreekbaar maken van mentale problemen (taboes doorbreken) om erger te voorkomen. In het bijzonder onder onze jongeren. We zetten in op het faciliteren van informele en sociale steun. Inwoners moeten het zelf doen, maar niet alleen. We richten ons niet op de problemen, maar op de kansen. We zoeken actief naar (normaliserende) activiteiten en mogelijkheden in de buurt om de talenten van jong en oud verder te ontwikkelen.
ER-DOEL	Meer sociale samenhang in de kernen.
SUBDOELEN	Minder sociale eenzaamheid onder ouderen en jongeren.	Meer inwoners maken gebruik van informele en sociale netwerken.
WE METEN	Percentage ernstige eenzaamheid onder 65+ (www.eengezonderhollandsmidden.nl).
	Percentage hoog risico op angststoornissen en depressie (19-64 jaar) (www.eengezonderhollandsmidden.nl).
	Score verbondenheid met de buurt (Bron: www.waarstaatjegemeente.nl).
	Score voorzieningenniveau (Bron: www.waarstaatjegemeente.nl).
	Vertrouwen in de toekomst onder 15- en 16- jarigen (bron: www.eengezonderhollandsmidden.nl).
INSPANNINGEN 2024	Uitvoeren van de acties/activiteiten 2024 zoals opgenomen in het lokale Uitvoeringsprogramma Gezondheid 2024-2027. We verwachten een aantal zaken voort te zetten zoals: kansrijke start,  verminderen/tegengaan eenzaamheid (jongeren en ouderen), gezonde leefomgeving,  mentale gezondheid, leefstijl en het tegengaan van middelengebruik.  De inspanningen worden in 2024 geconcretiseerd.	Op basis van de evaluatie van het uitvoeringsprogramma 2020-2023 en de SPUK Brede Regeling, gaan we acties formuleren voor 2024 en voeren deze uit. We verwachten een aantal zaken voort te zetten zoals: kansrijke start,  verminderen/tegengaan eenzaamheid (jongeren en ouderen), gezonde leefomgeving,  mentale gezondheid, leefstijl en het tegengaan van middelengebruik.  De inspanningen worden bij de begroting 2024 geconcretiseerd.
		We geven invulling aan de nota maatschappelijke voorzieningen die in 2023 ter vaststelling aan de raad wordt voorgelegd.
		We geven invulling aan het opdrachtgeverschap aan het sociaal preventieteam en sturen daarbij op ondermeer het stimuleren van burgerinitiatieven op wijk- of kernniveau (initiatievenbudget) en initiëren/organiseren van laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten.
		Het Initiatievenbudget wordt in 2024 geëvalueerd en waar nodig aangescherpt.
INSPANNINGEN 2024 - 2027	Er komt geen nieuw Nationaal Preventieakkoord. Op basis van de evaluatie van het Uitvoeringsprogramma Gezondheid 2020-2023, het nationale Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) en de brede SPUK-regeling is een nieuw lokaal Uitvoeringsprogramma Gezondheid 2024-2027 opgesteld waaraan uitvoering wordt gegeven.	We geven uitvoering aan de uitgewerkte opgave Versterken Sociale Basis en zetten daarvoor het budget vanuit de SPUK in. Deze opgave richt zich op de sociale cohesie in de kernen waarbij inwoners weten waar ze terecht kunnen, de voorzieningen laagdrempelig zijn en waarbij we de kracht van de informele netwerken benutten.
Middelen 2024	Structureel: € 47.000 t.b.v. Versterken sociale basis Structureel: € 32.768 t.b.v. Eén tegen Eenzaamheid	Structureel: € 70.000 t.b.v. Versterken sociale basis

Leefstijl en lichamelijke gezondheid
X
AMBITIE	Een gezonde leefstijl is van invloed op de lichamelijke gezondheid. We bevorderen sport en bewegen in samenwerking met lokale organisaties. We zetten in op een rookvrije generatie. Wij zetten preventief in op het terugdringen van drank- en drugsgebruik, gok- en seksverslaving en andere verslavingsvormen.
ER-DOEL	Meer inwoners hebben een gezonde levensstijl.
SUBDOELEN	Minder roken, drank- en drugsgebruik en andere verslavingsvormen onder jongeren.	Meer inwoners groeien op in een gezonde omgeving.
WE METEN	Percentage inwoners dat voldoet aan de beweegrichtlijn.
	Percentage inwoners met overgewicht.
	Percentage inwoners van 18 jaar en ouder die een goede gezondheid ervaren.
	Percentage middelengebruik onder jongeren (al deze indicatoren: bron www.eengezonderhollandsmidden.nl).
INSPANNINGEN 2024	Op basis van de evaluatie van het uitvoeringsprogramma 2020-2023 en de SPUK Brede Regeling, gaan we acties formuleren voor 2024 en voeren deze uit. We verwachten een aantal zaken voort te zetten zoals: kansrijke start,  verminderen/tegengaan eenzaamheid (jongeren en ouderen), gezonde leefomgeving,  mentale gezondheid, leefstijl en het tegengaan van middelengebruik.  De inspanningen worden in 2024 geconcretiseerd.	Rekening houdend met de SPUK Brede regeling voeren we activiteiten uit volgens de ambities van het (in 2023 herijkte) Sportakkoord 2.0 met ondersteuning van de buurtsportcoaches.  De inspanningen worden in 2024 geconcretiseerd.
	We voeren het in 2023 opgestelde plan van aanpak Tegengaan middelengebruik uit.
INSPANNINGEN 2024 - 2027	We voeren de activiteiten  uit het Uitvoeringsprogramma 2024-2027 uit.	We voeren activiteiten uit volgens de ambities van het (in 2023 herijkte) Sportakkoord 2.0 met ondersteuning van de buurtsportcoaches.
Middelen 2024	Incidenteel (2024-2025): € 8.192 t.b.v. Opgroeien in een Kansrijke Omgeving en Vroegsignalering Alcoholproblematiek	Structureel: € 52.429 t.b.v. Kansrijke Start Incidenteel (2024-2025) € 32.768 t.b.v. Leefomgeving Incidenteel (2024-2025): € 16.384 t.b.v. Mentale Gezondheid Incidenteel (2024-2025): € 57.344 t.b.v. Aanpak overgewicht en obesitas

Sociale leefomgeving
X
AMBITIE	We zetten ons in voor een veilige sociale leefomgeving. De komende jaren zetten we ons in voor een goede integratie van nieuwe inwoners van de gemeente Krimpenerwaard. We verbeteren de toegankelijkheid voor mensen met een beperking. We nemen stelling tegen racisme en discriminatie.
ER-DOEL	Meer inwoners voelen zich verbonden met elkaar.
SUBDOELEN	Meer sociale veiligheid in de kernen, de wijken en gezinnen.	Meer inwoners ervaren een inclusieve leefomgeving.
WE METEN	Score verbondenheid met de buurt (bron: waarstaatjegemeente.nl).
	Percentage meldingen van discriminatie (bron: monitor discriminatie).
	Score sociale veiligheid (bron: waarstaatjegemeente.nl).
INSPANNINGEN 2024	Uitvoering geven aan het nieuwe uitvoeringsprogramma Huiselijk geweld en Kindermishandeling 2024-2028. Hierbij heeft financieel veilig ouder worden prioriteit.  De inspanningen worden in 2024 geconcretiseerd.	We voeren het Uitvoeringsprogramma Inburgering 2022-2027 uit. Dat doen we door onder andere passende leerwerktrajecten aan te bieden aan nieuwkomers. Hierbij combineren we taallessen met participatieactiviteiten, zoals (vrijwilligers-)werk.
	Zie ook de inspanningen bij ambitie 'We nemen gezamenlijk meer verantwoordelijkheid voor veiligheid' (ER doel 2-08).	We voeren het Uitvoeringsprogramma Inclusie uit, met aandacht voor de mogelijkheid om mee te doen voor minderheden in de samenleving.
INSPANNINGEN 2024 - 2027	Verder uitvoering geven aan het uitvoeringsprogramma Huiselijk geweld en Kindermishandeling.	Zie inspanningen 2024.
Middelen 2024	-	-

Sociaal economische status
X
AMBITIE	We vinden het belangrijk dat al onze inwoners mee kunnen doen in de samenleving en gelijke kansen krijgen, iedereen naar eigen vermogen. Daarbij is het belangrijk dat iedereen een bestaanszekerheid kan opbouwen. Dat is niet voor alle inwoners vanzelfsprekend, deze inwoners ondersteunen wij. Kinderen die opgroeien in huishoudens met een laag inkomen krijgen onze specifieke aandacht.
ER-DOEL	Meer inwoners doen mee naar vermogen.
SUBDOELEN	Meer inwoners hebben duurzaam betaald werk of doen mee naar vermogen.	Meer inwoners met een laag inkomen hebben bestaanszekerheid.
WE METEN	Percentage inwoners dat door een traject meer kans op een baan krijgt (bron: cliëntervaringsonderzoek).
	Percentage uitstroom uit de bijstand (bron: divosa).
	Score aantal gerealiseerde banen beschut werk (bron: Csam).
	Score aantal succesvol afgesloten schuldhulpverleningstrajecten.
	Score bereik minimaregelingen (onder andere kinderen) (cbs).
	Eigen kracht (burgerpeiling, waarstaatjegemeente.nl).
INSPANNINGEN 2024	We bereiden de besluitvorming voor op de uitkomsten van de evaluatie van het Hoofdlijnenbesluit Promen 2018-2025	Uitvoering geven aan het herijkte minimabeleid, waarbij inkomensregelingen toegankelijker/laagdrempeliger worden gemaakt voor inwoners.
	We geven de regionale samenwerking op het gebied van werkgevers- en werkzoekendendienstverlening verder vorm door een Regionaal Werkcentrum.	Uitvoering geven aan de wijziging van de Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wnsp).
		We gaan het programma Verbinden Schuldendomein 2.0 uitvoeren.
		We stellen een plan op waarbij we  extra inzetten op preventie geldzorgen/financiële educatie.
		We zetten in op tegengaan van verborgen armoede.
INSPANNINGEN 2024 - 2027	We geven uitvoering aan de uitgewerkte opgave Bestaanszekerheid. Deze opgave richt zich op voorkomen van schulden, toeleiden naar duurzaam en lonend werk en inzetten van minimaregelingen.	We geven uitvoering aan de uitgewerkte opgave Bestaanszekerheid. Deze opgave richt zich op voorkomen van schulden, toeleiden naar duurzaam en lonend werk en inzetten van minimaregelingen.
Middelen 2024	-	Structureel: Nader te bepalen naar aanleiding herijking minimabeleid

Organisatie en financiën van zorg
X
AMBITIE	Als gemeente én samenleving zullen we de komende jaren keuzes moeten maken om te komen tot een goede afbakening van wat wel en niet onder (jeugd)zorg én de verantwoordelijkheid van de gemeente valt. We zetten in op meer laagdrempelige en vroegtijdige ondersteuning en het vergroten van de nabijheid van zorgaanbieders. Daarnaast is samenwerking tussen gemeente, het preventieteam, huisartsen, Welzijn Krimpenerwaard, (passend) onderwijs, jeugdwerkers en zorgaanbieders essentieel. We maken duidelijke afspraken en voeren adequate controle uit op de financiën.
ER-DOEL	We zetten in op een robuuster systeem en het meer versterken van het informele netwerk.
SUBDOELEN	Meer passend aanbod en verbindingen in het preventief domein.	Meer inzet op (financiële) doelmatigheid bij maatwerkvoorzieningen zorg.
WE METEN	Aantal unieke cliënten jeugd (bron: Csam).
	Percentage herhaald beroep op jeugdzorg (bron: CBS).
	Percentage positief tegenover effect ondersteuning (jeugdigen) (bron: clientenervaringsonderzoek).
	Aantal unieke Wmo-cliënten (bron:Csam).
	Percentage positief tegenover effect Wmo-ondersteuning (bron: clientenervaringsonderzoek)..
	Sociaal vangnet (bron: burgerpeiling, www.waarstaatjegemeente.nl).
INSPANNINGEN 2024		In  2023 is gewerkt aan de inrichting van een toekomstbestendige toegang voor het Sociaal Domein samen met de partners van het Sociaal Preventieteam. Streven is een vernieuwde toegang per 1 juli 2024 operationeel te hebben.
		We verstevigen de samenwerking in de regio op het gebied van de inkoop van jeugd en Wmo door het opzetten van een regionale werkorganisatie (RWO).
INSPANNINGEN 2024 - 2027	We geven invulling aan het opdrachtgeverschap van het Sociaal Preventieteam met nadrukkelijk aandacht voor versterken sociale cohesie in wijken en kernen, en passende ondersteuning voor alle inwoners.	Op regionaal niveau wordt de nieuwe inkoop Jeugd en Wmo voorbereid conform de dan vastgestelde kaders
Middelen 2024	Structureel: € 31.130 t.b.v. Welzijn op recept Structureel: € 155.648 t.b.v. Valpreventie Structureel: € 32.768 t.b.v. Mantelzorg	-

Deelname in de volgende verbonden partij(en) draagt bij aan het uitvoeren van activiteiten en realiseren van de doelstellingen binnen dit programma. Voor verdere toelichting over de verbonden partijen verwijzen we u naar paragraaf F. Verbonden Partijen en bijlage 1.

Verbonden Partijen
- Werkvoorzieningschap Promen
- HECHT (v.h. RDOG Hollands Midden)