Het afgelopen jaar is de opvangcrisis in toenemende mate geëscaleerd. Het aantal opvangplekken voor asielzoekers was al krap en het toenemende aantal vluchtelingen en nareizigers hebben die situatie alleen nog maar verergerd. Daarnaast heeft de komst van de Oekraïense ontheemden deze situatie nog lastiger gemaakt. Op 26 augustus 2022 hebben het Rijk, VNG, IPO en Veiligheidsberaad bestuurlijke afspraken gemaakt om de acute noodsituatie in Ter Apel het hoofd te bieden en gezamenlijk uit de opvangcrisis te komen
J. (Oekraïnse) vluchtelingencrisis
Wat hebben we gedaan in 2022?
Terug naar navigatie - Wat hebben we gedaan in 2022?Crisisorganisatie regionaal en lokaal
Begin maart 2022 heeft het kabinet aan de voorzitters van de Veiligheidsregio de opdracht gegeven om 50.000 noodopvangplekken te creëren. Bovenop dit verzoek werd op 25 april het verzoek gedaan nog eens 25.000 additionele opvangplekken te realiseren. De Veiligheidsregio heeft een coördinerende rol als het gaat om de vluchtelingen- en asielzoekersopvang en ondersteunt daarbij gemeenten in de regio. Bij de Veiligheidsregio melden de vluchtelingen zich en van daaruit worden zij verspreid over de verschillende gemeenten binnen de regio. De Veiligheidsregio heeft het overzicht van alle gerealiseerde opvangplekken en stuurt gemeenten als zij achterblijven in de realisatie van opvang.
Binnen de gemeente is begin maart een zogenaamd Kernteam opgezet met daarin een vertegenwoordiging vanuit verschillende teams zoals Openbare Orde en Veiligheid, Communicatie, Sociaal Domein, Financiën en Ruimtelijke Ordening. Dit team heeft samen met nog veel meer collega’s uit de verschillende teams gezorgd voor het realiseren van de opvangplekken en alles wat daarmee samenhangt. In het kernteam hebben ook de vier locatiemanagers zitting. Zij zorgen op de opvanglocaties dat alle goed verloopt. Het kernteam heeft in de begin maanden dagelijks bij elkaar gezeten om alles te regelen wat nodig is. Later in het jaar is dit terug gebracht tot een wekelijks overleg.
Gemeentelijke opvang Oekraïense vluchtelingen
Vlak na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne heeft Krimpenerwaard 80 crisisnoodopvangplekken gerealiseerd in sporthal de Meent in Schoonhoven. Vervolgens is gestart met het opzetten en inrichten van verschillende panden in Krimpen aan de Lek en Lekkerkerk om noodopvangplekken te realiseren. In een tweede en derde fase zijn units geplaatst op braakliggende grond wat in eigendom is van de gemeente. Alle ontheemden (ook die bij particulieren verblijven) zijn ingeschreven in de gemeente en er is gezorgd dat deze mensen leefgeld ontvangen. Hiertoe zijn bankrekeningen geopend, moneycards verstrekt en in het begin nog veelal contanten. In totaal zijn er 210 opvangplekken beschikbaar. Naast huisvesting is er onderwijs geregeld voor alle kinderen. Hiertoe is een extra Internationale Schakelklas opgericht. Buiten het reguliere onderwijs zijn er extra taallessen opgezet en heeft Krimpenerwaard Intercultureel de opdracht gekregen zogenaamde ontmoetingsgroepen te organiseren en de ontheemden aan de hand van diverse onderwerpen kennis van de Nederlandse samenleving te laten opdoen. Hierbij kan gedacht worden aan gezondheidszorg, verkeer, werken aan werk, sporten en zwemmen.
Particuliere opvang Oekraïense vluchtelingen
In de Krimpenerwaard zijn buitengewoon veel mensen die hun huis hebben opengesteld voor de ontheemden uit Oekraine. Zij hebben niet alleen deze mensen een dak boven het hoofd gegeven maar zorgen ook dat deze mensen wegwijs worden in Nederland. In veel gevallen hebben zij gezorgd voor vervoer naar scholen en geholpen om aan werk te komen. Op het hoogtepunt van de opvang bij particulieren werden meer dan 200 ontheemden bij particulieren opgevangen. Ook voor deze mensen heeft de gemeente onder meer onderwijs, gezondheidszorg en alle overige taken verzorgd.
Opvang overloop Ter Apel
Beschrijving werkzaamheden m.b.t. overloop Ter Apel/verhoogde aantallen statushouders etc.
In de bestuurlijk afspraken tussen bovengenoemde partijen (Algemeen) is onder meer opgenomen dat het aantal crisisnoodopvangplekken wordt opgehoogd van 252 naar in totaal 450 plekken per Veiligheidsregio. Daarnaast is het essentieel dat er een verhoogde uitstroom van statushouders uit de opvang plaatsvindt. Hiertoe is besloten, vooruitlopend op de taakstelling voor de eerste helft van 2023, voor de tweede helft van 2022 te streven om meer dan 20.000 vergunninghouders te huisvesten. De taakstelling voor Krimpenerwaard betrof voor 2022 een aantal van 69 statushouders. Voor de eerste helft van 2023 bedraagt de taakstelling 73 statushouders. Krimpenerwaard heeft voldaan aan haar taakstelling voor 2022 en had eind december een voorsprong op de taakstelling van 2023 met 5 statushouders.
Naast de crisisnoodopvangplekken is aan gemeenten gevraagd om opvangplekken te realiseren waar asielzoekers langere tijd kunnen verblijven. Speciale aandacht hierbij is er voor alleenstaande minderjarige vluchteling (amv’ ers) die niet in een crisisnoodopvang mogen verblijven.
(Financiële) impactanalyse
In onderstaande tabellen wordt inzicht gegeven in de ontwikkeling van zowel de kosten die direct gerelateerd zijn aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen binnen de gemeente Krimpenerwaard als ook de compensatie die daarvoor beschikbaar wordt gesteld vanuit de Rijksoverheid. Bij de tweede tussentijdse rapportage 2022 zijn er, op basis van het tegelijkertijd behandelde raadsvoorstel, door uw raad diverse budgetten beschikbaar gesteld voor deze kosten en daarnaast is er in deze rapportage een prognose gedaan van de compensatie. Over de financiële consequenties moeten wij ons verantwoorden via de SiSa systematiek die als bijlage bij de jaarstukken is opgenomen. Het beeld over 2022 is dat wij als gemeente structurele opvang van een kwalitatief hoog niveau hebben kunnen realiseren tegen een aanzienlijk lagere kostprijs dan de compensatie per normbedrag. Belangrijke kanttekeningen daarbij zijn dat met name de langdurige opvanglocaties op de IJsbaan te Lekkerkerk en de Dorpstraat in Krimpen aan de Lek aanzienlijk hogere structurele lasten hebben dan bijvoorbeeld de opvang in De Meent en de opvang in Amicitia. De locaties op de IJsbaan en de Dorpstraat zijn echter gedurende het jaar geopend en vervolgens uitgebreid en hebben daardoor een lagere impact gehad. Daarnaast is het normbedrag ook bestemd voor uitvoeringskosten die de ambtelijke organisatie maakt en heeft gemaakt voor de realisatie en de exploitatie van de opvang. Binnen onze gemeente zijn deze werkzaamheden grotendeels uitgevoerd door medewerkers die dit naast hun reguliere werk deden en waarvoor dus niet één op één vervanging is ingehuurd. Echter zijn hierdoor wel projecten en andere reguliere werkzaamheden stil komen te liggen. Tevens zijn er veel plusuren gemaakt door onder meer de leden van het Kernteam. Op de onderdelen waar dit wel kon of efficiënter zien we ook dat het volledige budget benut is. Andere belangrijke factor die meespeelt is dat het normbedrag ook ter dekking van het leefgeld voor de vluchtelingen in de gemeentelijke opvang is. We zien daar echter dat een groot deel van de vluchtelingen snel werk heeft gevonden en er derhalve aanzienlijk minder aanspraak op leefgeld gemaakt hoefde te worden. Het overschot aan compensatie zal gereserveerd worden ter besteding in 2023 aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen.
| Realisatie lasten 2022 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Budgetten opvang Oekraiense vluchtelingen (x € 1.000) | Budget 2022 | Realisatie 2022 | Afwijking | ||
| Realisatie en exploitatie noodopvanglocatie De Meent | 250 | 328 | -78 | ||
| Realisatie en exploitatie langdurige opvanglocaties | 1.900 | 2.197 | -297 | ||
| Leefgeld gemeentelijke opvang | 125 | 189 | -64 | ||
| Leefgeld particuliere opvang | 775 | 708 | 67 | ||
| Bijzondere kostenregeling | 25 | 0 | 25 | ||
| Leerlingenvervoer | 53 | 13 | 40 | ||
| Inhuur ambtelijke organisatie | 525 | 600 | -75 | ||
| Tranisite onderwijshuisvesting | 0 | 39 | -39 | ||
| Totaal | 3.653 | 4.076 | -423 | ||
| Realisatie compensatie 2022 | |||||
| Compensatie opvang Oekraiense vluchtelingen (x € 1.000) | Prognose 2022 | Realisatie 2022 | Afwijking | ||
| Compensatie gemeentelijke opvang | 3.822 | 3.750 | 72 | ||
| Compensatie transitiekosten gemeentelijke opvang | 304 | 752 | -448 | ||
| Compensatie leefgeld particuliere opvang | 775 | 708 | 67 | ||
| Compensatie uitvoeringskosten particuliere opvang | 0 | 402 | -402 | ||
| Compensatie transitiekosten onderwijshuisvesting | 0 | 39 | -39 | ||
| Compensatie leerlingenvervoer | 53 | 125 | -72 | ||
| Totaal compensatie | 4.954 | 5.777 | -823 | ||
| Compensatie versus realisatie 2022 | |||||
| Compensatie vs budget GOO (x € 1.000) | Realisatie 2022 | ||||
| Compensatie gemeentelijke opvang | €3.750 | ||||
| Compensatie transitiekosten gemeentelijke opvang | €752 | ||||
| Compensatie leefgeld en uitvoeringskosten particuliere opvang | €1.110 | ||||
| Compensatie transitiekosten onderwijshuisvesting | €39 | ||||
| Compensatie leerlingenvervoer | €125 | ||||
| Totaal compensatie | €5.777 | ||||
| Realisatie en exploitatie noodopvanglocaties | €328 | ||||
| Realisatie en exploitatie langdurige opvanglocaties | €2.197 | ||||
| Realisatie leefgeld gemeentelijke opvang | €189 | ||||
| Realisatie leefgeld particuliere opvang | €708 | ||||
| Realisatie bijzondere kostenregeling | €0 | ||||
| Realisatie leerlingenvervoer | €13 | ||||
| Realisatie inhuur ambtelijke organisatie | €600 | ||||
| Realisatie transitiekosten onderwijshuisvesting | €39 | ||||
| Totaal realisatie kosten opvang Oekraiense vluchtelingen | €4.076 | ||||
| Compensatie versus realisatie | €1.701 | ||||
| Bestemmen in reserve Oekraine | €1.589 | ||||
| Compensatie per opvangplek tot 15-10-2022 | |||||
| Opvanglocatie | Gerealiseerde plekken | Aantal dagen open 2022 | Vergoeding per dag | Totale vergoeding | |
| De Meent Schoonhoven | 70 | 78 | €100 | € 546.000 | |
| Vm Raadhuis Lekkerkerk | 31 | 170 | €100 | € 527.000 | |
| Dorpsstraat Krimpen a/d Lek | 43 | 170 | €100 | € 731.000 | |
| Uitbreiding Dorpsstraat Krimpen a/d Lek | 28 | 115 | €100 | € 322.000 | |
| Ijsbaan Noord Lekkerkerk | 48 | 115 | €100 | € 552.000 | |
| Totaal langdurige plekken | 150 | € 2.678.000 | |||
| Compensatie per opvangplek vanaf 15-10-2022 | |||||
| Opvanglocatie | Gerealiseerde plekken | Aantal dagen open 2022 | Vergoeding per dag | Totale vergoeding | |
| De Meent Schoonhoven | 70 | 0 | €83 | €- | |
| Vm Raadhuis Lekkerkerk | 31 | 78 | €83 | €200.694 | |
| Dorpsstraat Krimpen a/d Lek | 43 | 78 | €83 | €278.382 | |
| Uitbreiding Dorpsstraat Krimpen a/d Lek | 28 | 78 | €83 | €181.272 | |
| IJsbaan Noord Lekkerkerk | 48 | 78 | €83 | €310.752 | |
| IJsbaan Noord II Lekkerkerk | 60 | 16 | €83 | €79.680 | |
| Totaal langdurige plekken | 210 | €1.050.780 |